Здоровье сберегающие технологии

   Физкультминутки на алтайском языке

 1.  Он колымда-бешсабар,

Сол колымда –бешсабар,
Экиколымда-он сабар.
Сабарларымкÿрежет,
Бой-бойылаjакшылажат.
Бирjаанбиледий
Накjÿретjажына.
 
 2.  Тышкарыкÿчÿкойногон
Секирген, мантаган, чотогон:
1.   отуратÿшкен,
2.  секирипийген,
3.  ары айланган,
4-бери айланган.
 
 3.Колдорым бойлорычабынат,
Буттарымбойлорыбаскындайт.
Бойымэмдисекиредим,
Катап, катапотурадым.
 
 4. Он колым-бу!
Сол колым-бу!
Он будым-бу!
Сол будым-бу!
Колдорымлачабынарым,
Буттарымлабаскындарым,
Колдорымдыкöдÿрерим,
Буттарымласекирерим.
 
 4.      Jалбыракÿзÿлип учат
Араайынкейдеайланат.
Тöмöн, тöмöнтÿжет,
Jергекелипjадат.
 
5 .Борокушкашчöйилген
Ончобойынсилкиген.
Бажылакекиген,
Кара кöзилеимдеген,
Канаттарылаталбынган
Ары баскан, бери баскан
Арыпэмдиотурган
Кожондополбаштаган:
Чик-чирик! Чик-чирик!
 
6. Аннынтуразыjаан
Кöзнöгиненолкöрöт.
Койон аркада мантайт
Айлынонынтокылдадат:
-Тук-тук, эжигиначсан,
Андакалjуанчы!
-Койон, койон, койонок
Тÿргенкирзенайылга!
 
 7. Бир, эки, ÿч-
Кушкаштар учат бийикте.
Тöрт, беш, алты
Калыйтсастабакалар.
Алты, jети, сегис-
Тийинагаштансекирет.
Он, он, он-
Балдаршколдоÿренет.
 
 8. Ўренчик зарядка баштады:
Он jанынакöрöт,
Сол jанынакöрöт,
Öрöкöрöт, тöмöнкöрöт,
Он бутласекирет,
Сол бутласекирет
Араайjеринеотурат.
 
 
9.Баскындайдыс, чабынадыс,
Отурадыс, турадыс.
Колысöрö, чике, тöмöн.
Кÿлÿмзиренедиснöкöргö,
Отурадысjериске.
 
 10. Агаштарсалкынгаjайканат
Он jанынаэнилет,
Сол jанынаэнилет,
Ончобойысилкинет.
Jалбрактарыÿзÿлип
Ары-бери учкулайт.
 
11. Салкын, салкын, салкынак
Агаштардыолjайкайт.
Jалкын, кÿкÿрттабыжы
Кизиртэдипугулат.
Jааш, jанмырээчиде
Сугараттегерикjеристи.
Кÿн, кÿн, кÿнигеш
Ончоjердиjарыдат.
 
 12. Састаэки бака
Экиjажылнöкöр
Эртетанлаjунунган,
Коларткышлаарчынган,
Буттарыласекирген,
Колдорылачабынган,
Бек болоргобакалар
Jÿгÿргенлеjÿгÿрген.
 
 13. Понедельниктеэжингем,
Вторниктеjурангам,
Средадаjÿгÿргем,
Четвергте футбол ойногом,
Пятницадабиjелегем,
Субботтоjунунгам,
Воскресеньдеамырагам.
 
 14. Сÿÿйдим мен сÿÿнчини
Эртетандазарядканы.
Баскындайдым, секиредим,
Отурадым, турадым.
Ару-ару jунунып
Школгомендепбарадым.
 
15. Чингиз зарядка баштады, (балдардынаттарынсолыр)
Шура бажынбелдеди,
Анна колынкöдÿрди,
Денис колынсилкиди,
Игорь будынсилкиди,
Алёша бийик-бийиксекирди,
Егор ичинбелдеди,
Айдар бойыбелденди,
Диана катап-катапотурды.
 
 16. Аркада андарjуулыжып
Jуундаптураттыныда.
Айубазатjайбандап,
Койонкоркыпсекирет,
Бöрÿулыйтачынып,
Тÿлкÿончозынэбирет
Ары-бери айланат.
 
17.Бичип, бичипарыдым
Бешсабарымарыды.
Бийик, бийиккалырыс
Бийиктууныажарыс.
Болчокбажымбелдерим
Буттарымдысилкиирим,
Биркатапэнилерим,
База катапотурарым.
 
 18. Бичи, бичи, бичикчи
Бийик-бийиккалырыс.
Jуран, jуран, jурукчы
Jенил, jенилсекирерис.
Ары-бери айланып,
Алтыалтамалтаарыс.
Ойтокатапбурылып,
Он катапотурарыс.
 
 19. Ончобалдармендегер
Солунjерлеркöрöрис.
Самолёткоотурыгар
Ыраакучупбарактар.
Кööликкеотурыгар
Рульдантудупмантадарыс.
Jееренаткаотурыгар
Алтай jерлеjорторыс.
 
 20.Агаштан jалбракÿзÿлип,
Кейдеараайайланат.
Ары-бери jайканып,
Jергетÿжÿпуйуктайт.
 
21. Jолдобистиннöкöрис
Öндöрбискеÿредет.
Кызыл öни-от ошкош,
Сары öни-кÿношкош,
Jажылöни-öлöндöр,
Ады онын светофор.
Кызыл öнинкöрзöмлö
Jанысjергетурадым.
Сары öникöрÿнзе
Эмешсакыпаладым.
Jажылöничыкса ла
Jолдытÿргенöдöдим.
Светофорлонöкöрлöш
Амыр-энчÿjÿрерин!

22. Кандыйjакшыjайгыда
Эжинерге, ойноорго.
Кандыйjакшыкÿскиде
Ары-бери базарга.
Кандыйjакшыкышкыда
Секирерге, jынылаарга.
Кандыйjакшыjаскыда
Тартынарга ла jÿгÿрерге.
 
 23. Энеме мен болуштым:
Айак-казан jунадым,
Айыличинjалмадым,
Кöнöктöргöсууэкелдим,
Тышкарыодынjарадым.
 
24. Тенеридекушкаштар учат,
Jаландакойондорсекирет.
Анчыолордышыкалайт
Адаргамылтыгынбелетейт.
Балдаркыйгыратолорго:
-Качыгаркуштар, койондор!
24. Кöрÿк, кöрÿк, кöрÿгеш
Бели чоокыркöрÿгеш.
Эртетандаолтурат
Jÿзинjунат, мойнынарчыйт.
Айлын ару олjалмап,
Зарядка эдиполчыгат.
Бир, эки, ÿч
Кöрÿгешкÿчтÿболор!
 
25. -Бис шулмусчычкандар
Кап! Коп! Кÿп!
-Кемнен де коркыбайдыс
Кап! Коп! Кÿп!
-Кискенен де коркыбайдыс
Кап! Коп! Кÿп!
-Ай!Ой! Уй!
Болужыгар, аргадагар!
Кап! Коп! Кÿп!
 
26. Менинболчокмечигим
Секиретлесекирет.
Менинкызылмечигим
Тоолонотлотоолонот.
Менинсарымечигим
Айланат ла айланат.
Менинjажылмечигим.
Отурат ла отурат.
 
27. Койон, койонкойонок
Шулмусбÿткенкойонок
1-колын кöдÿрет,
2-оны тÿжÿрет,
3-отура тÿжет,
4 -турупкелет
5 катапсекирет.
 
28. Бир, эки, ÿч
Суучак агат шоркырап.
Тöрт, беш, алты
Кöбöлöкамыр учат.
Jети, сегис, тогус
Серткишкалыпамырайт.
Он, он, он
Араайjерискеотурарыс.
 
    29. Бичиичиболорго
Биркатапайланарым.
Эмчиболорго
Экикатапчабынарым.
Ўредÿчиболорго
Ўчкатапотурарым.
Тискинчиболорго
Тöрткатапсекирерим.
Билимчиболорго
Бешкатапкекирим.
 
30. Бошпокбÿткенайучак
Топ-топ-топ.
Шулмусбÿткентийинеш
Ток-ток-ток.
Чыйракбÿткенкойонок
Скок-скок-скок.
Сÿмелÿбÿткентÿлкÿ
Хлоп-хлоп-хлоп.
 
 31. Мешке, мешке, мешкечек
Аркада öзöткÿскиде.
Тозоктыалыпбарадым
Мешкелертерипjÿредим:
Ак мешке, jылjырык мешке,
Кÿрен мешке, кайын мешке.